हराउँदै गएको रोटे पिङको संरक्षणमा गाउँपालिकाको चासो

नवलपुर, कात्तिक ०५ ।

नवलपरासी पुर्वको बौदीकाली गाउँपालिका १ मचेडीका चोलाकान्त कंडेल रोटे पिङ खेल्न मन भए पनि पिङ नपाएर खेल्न नपाएको १२ बर्ष भयो । लोप हुँदै गएको रोटे पिङ यो दसैँ तिहारमा खेल्ने दश वर्षदेखिको चाहना पूरा हने भएको कंडेल बताउँछन् ।

“विगतमा बाटोघाटोमा रोटे पिङ भेटिने भएकाले खेल्ने गरिन्थ्यो तर अहिले बिगत दश बर्ष देखि कतै पनि रोटे पिङ देख्न त परै जाओस् खेल्न पनि पाएको छैन”, उनले भने, “अहिले अहिलेका दिनमा युवापुस्ता पिङ भन्दा पनि बढी मनोरञ्जनमा झुम्मिन थालेकाले रोटे पिङको महत्व घट्दै गएको पाईन्छ ।”

नयाँ पुस्ता दशैँमा पिङ खेल्नेभन्दा पनि साथीभाइ एकै ठाउँमा जम्मा भएर रमाइलो गर्ने, नयाँ ठाउँ घुम्न जाने भएकाले रोटे पिङको महत्व हराउँदै गएको स्थानीय हिरण्डय कंडेलले बताए ।

“जिल्लामा विगत दश बर्षदेखि यता कहीँ पनि रोटे पिङ देखिएन, यो एक किसिमले लोप नै हुुँदै गएको तर अहिले भने गाउँपालिकाले नै यस्ता लोप हुुन लागेका रोटे, लिङ्गे पिङको संरक्षणका लागि पाँच लाख बजेट बिनियोजन गरेर संरक्षणमा जुुटेको बौंदीकाली गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश ओझाले बताए ।

दशैँको बेलामा आकर्षणका रूपमा खेलिने रोटे पिङ जिल्लामा पछिल्लो दश बर्ष यता हराउँदै जान थालेको छ । १२ बर्ष अघिसम्म दशैँ लागेसँगै चोक–चोक र टोल–टोलमा देखिने यस्ता रोटे पिङ दश बर्षपछि आफुले देख्न पाएको बौंदीकाली १ मिथुकरमका राजु कंडेलले बताए ।

दशैँ आयो भन्ने बित्तिकै रोटे पिङ खेल्ने चाहना हुने गर्दथ्यो तर अहिले चाहेर पनि यस्तो पिङ खेल्न नपाएको स्थानीय चोलाकान्त कंडेलले बताए । दशैँ आगमनको सुरुआतसँगै खेलिने रोटे पिङ यस वर्ष जिल्लाको बौंदीकाली गाउँपालिकामा मात्र देख्न पाईएको बुलिङटार २ का पुर्व वडाध्यक्ष प्रेमबहादुर थापाले बताए ।

“दशैँमा रोटे पिङले दिने रौनक हराउँदै गएको छ”, उनले भने, “विशेषगरी राम्रा काठको प्रयोग गरी बनाईने यो रोटे पिङ बनाउन समेत निक्कै मिहेनत गर्नु परेको र यो पटक गाउँपालिकाले संस्कृति सँरक्षणका लागि बजेट बिनियोजन गरेर रोटे पिङ बनाउन पालिकाले आर्थिक सहयोग गरेको बौदीकाली गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश ओझाले बताए ।

हिन्दु धर्मको ग्रन्थमा दशैँको बेलामा पिङ खेल्दा धर्ती छोड्नुपर्ने भन्ने मान्यताले पनि यस्ता पिङको सरक्षणमा लागिपरेको गाउँपालिकाले जनाएको छ । बस्ती पातलिदै जानु र अर्कोतर्फ इन्टरनेटको बढ्दो प्रयोगले पनि पिङ खेल्ने पूरानो परम्परा लोप हुँदै जान थालेको हो । दशैँको आगमन झल्किने गरी गाउँ तथा टोलमा हरेक वर्ष खेलिने यस्ता पिङहरु लोप हुँदै जानुले पनि संस्कृतिको जगेर्ना गर्न पछि पर्न नहुने संस्कृतिविद भिम सुवेदी बताउँछन् ।

विशेषगरी रोटे पिङ नै लोप हुन थालेपछि पालिकाले सहयोग गरेर यसको संँरक्षणमा जुटेपछि स्थानीयमा उत्साह छाएको मिथुकरमका टोलनाथ कंडेलले बताए । लोप हुन लागेका रोटे पिङको सरक्षणका लागि आगामी वर्ष पनि यहाँका गाउँपालिका र नगरपालिकाले बजेट नै विनियोजन गरेर अघि बढ्ने बुलिङटार गाउँपालिकाका अध्यक्ष दीपेन्द्र सुनारी मगरले बताए ।