बाणगंगा, असार १८ । कपिलवस्तुको बाणगंगा न.पा. वडा नं. २ पिपरा स्थित कपिलवस्तु प्राविधिक प्रतिष्ठानको सिटिइभीटीले हालै प्रकाशित गरेको नतिजामा नेपाल दोस्रो र लुम्बिनी प्रदेश प्रथम भएको प्रतिष्ठानले दाबी गरेको छ । प्राविधिक प्रष्तिठानमा संचालित एच.ए. ल्याव टेक्निसिनयको प्रथम वर्षको नतिजामा नेपाल दोस्रो र लुम्बिनी प्रदेशमै प्रथम भएको कपिलवस्तु प्राविधिक प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक अरुण कुमार पाण्डेले दाबी गरे ।
वि.सं. २०५४ सालमा स्थापित प्राविधिक प्रतिष्ठानले विगतमा पनि उत्कृष्ट नतिजा ल्याएको र अहिले पनि नतिजालाई निरन्तरता दिएको पाण्डेले बताए । २१ औं शताब्दी बढ्दो प्रविधिको प्रयोगसँगै पछिल्लो समय प्राविधिक कलेज खुल्ने क्रमसँगै विद्यार्थी तथा अभिभावकको ध्यान प्राविधिक शिक्षातर्फ केन्द्रित हुन थालेका पाण्डे बताउँछन् ।
लामो समयदेखि दक्ष स्वास्थ्यकर्मीहरु उत्पादन गर्दै आएको स्वास्थ्य क्षेत्रमा रुची भएका विद्यार्थीका लागि शैक्षिक सत्र २०८१–८२ का लागि स्वास्थ्य क्षेत्रको ल्याव टेक्निसियन, फिजियोथेरापी र एच.ए. विषयमा कपिलवस्तु टेक्निकल इन्टिच्यूटमा भर्ना खुलेका प्रशासकीय प्रमुख पुनीत कुमार मिश्रले जानकारी दिए ।
सिटिईभीटीले एक सूचना प्रकाशन गरी यही असार १६ गतेबाट फाराम वितरण सुरु गरिएको र साउन १३ गते फाराम भर्ने अन्तिम मिति तोकिएको जानकारी दिँदै ३ वर्षे कार्यक्रम अन्तर्गत प्रतिष्ठानमा एमच.ए. ल्याव टेक्निसियन र फिजियोथेरापी अध्ययन हुँदै गरेको र सिटिइभीटीले लिने प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण गर्ने विद्यार्थीले यी विषयहरु अध्ययन गर्न पाउने लेखा प्रमुख नन्दराम पौडेलले बताए ।
निजी प्राविधिक शिक्षालय महासंघका केन्द्रीय अध्यक्ष समेत रहेका अरुण कुमार पाण्डेयले स्वास्थ्य क्षेत्रको प्राविधिक विषय अध्ययन गरेमा विदेशिनु नपर्ने र स्वदेशमै सहजै रोजगार पाइने बताए । हामीले राजनीतिका अनुत्पादक र फाल्तु कुरा गरेर आफ्नो महत्वपूर्ण समय खेर फालिरहेको बताउँदै आफ्नै कमाइ गरेर खाने संस्कृतिको विकास गर्न प्राविधिक शिक्षा अत्यावश्यक रहेको पाण्डेले बताए ।
पाण्डेयले हाम्रो अवस्थाको सबैभन्दा जिम्मेवार अहिलेको शिक्षा नै भएको र प्राविधिक शिक्षा र उत्पादनमुखी शिक्षा नभएकै कारण हाम्रो देश विकासमा पछाडि परेकाले आफूले प्राविधिक शिक्षालाई जोड दिँदै प्रतिष्ठानमा स्वास्थ्य क्षेत्र अन्तर्गत प्राविधिक शिक्षाको अध्यनको सुरुवात गरेको बताए ।
विद्यार्थीका लागि ‘आइरन गेट’ मानिने एसईई परीक्षा उत्तीर्णसँगै भविष्यमा के गर्ने भन्ने मार्गचित्र तयार गरी स्वास्थ्य क्षेत्रसँग सम्बन्धि प्राविधिक शिक्षा आर्जन गरेमा कोही पनि बेरोजगार बस्न नपर्ने बिराज चौधरी बताउँछन् ।
डिप्लोमा मेडिकल ल्याब टेक्नोलोजी
मेडिकल ल्याब टेक्नोलोजी (ल्याब असिस्टेन्ट) कार्यक्रम यस तहको प्राविधिकहरूको लागि आवश्यक ज्ञान, सीप र मनोवृत्तिले सुसज्जित मानव स्वास्थ्य प्रयोगशाला सेवाहरूको क्षेत्रमा तल्लो तहको मानव संसाधन उत्पादन गर्न डिजाइन गरिएको हो ताकि त्यस्ता प्राविधिकहरूको माग पूरा गर्न सहयोग पुग्ने छ ।
विशेष गरी, विभिन्न चिकित्सा प्रयोगशाला परीक्षणहरू जस्तै हेमेटोलोजिकल परीक्षण, बायोकेमिकल परीक्षण, माइक्रोबायोलोजिकल परीक्षण र नेपाल सरकारले व्यवस्था गरेको परजीवी परीक्षणहरूमा केन्द्रित ज्ञान र सीपहरू प्रदान गर्दछ। यसले ब्लड बैंकिङ, प्राथमिक उपचार र सरुवा रोगसँग पनि सम्बन्धित कामहरु गर्न सक्षम हुने ।
मेडिकल ल्याब टेक्नोलोजी कार्यक्रम नेपालका विभिन्न स्तरका स्वास्थ्य संस्थाहरूमा स्वास्थ्य प्रयोगशाला सहायकले गर्नुपर्ने काममा आधारित विषय हो ।
मेडिकल ल्याब टेक्नोलोजीमाको उद्देश्यहरु
मानव स्वास्थ्य विकारहरूको निदानमा लागू हुने चिकित्सा प्रयोगशालाहरुमा कार्य गर्न
हेमेटोलोजिकल परीक्षणहरू गर्न
रक्त बैंकिङ संग सम्बन्धित कार्यहरु गर्न
क्लिनिकल बायोकेमिकल परीक्षणहरू गर्न
मेडिकल माइक्रोबायोलोजिकल परीक्षणहरू गर्न
चिकित्सा परजीवी परीक्षण गर्न
प्राथमिक उपचार गतिविधिहरू सञ्चालन गर्न
सरुवा रोगहरु संग सम्बन्धित परीक्षणहरु गर्न
प्रयोगशाला व्यवस्थापनमा सहयोग गर्ने लगायतका स्वास्थ्य संस्थामा प्रयोगशालासँग सम्बन्धित कार्यहरु गर्न ।
फिजियोथेरापीमा डिप्लोमा
फिजियोथेरापी कोर्स विभिन्न प्रकारका क्लिनिकल र सामुदायिक सेटिङहरूमा फिजियोथेरापी सहायकद्वारा गर्न आवश्यक कार्यहरूमा आधारित छ। तसर्थ, यो पाठ्यक्रम फिजियोथेरापीमा केन्द्रित ज्ञान र सीपहरू प्रदान गर्न डिजाइन गरिएको हो । यो कोर्षको कार्यक्रम तीन वर्ष भन्दा बढी छ । पहिलो वर्षको पाठ्यक्रमले आधारभूत विज्ञान समावेश गर्दछ । दोस्रो वर्ष यो पाठ्यक्रम फिजियोथेरापीको आधारभूत अनुशासनात्मक विषयहरूमा केन्द्रित छ ।
त्यस्तै, तेस्रो वर्षमा अनुशासनात्मक विषयहरू र क्लिनिकल र सामुदायिक सेटिङमा सिकेका सीपहरू र ज्ञानको प्रयोग समावेश हुन्छन् । फिजियोथेरापी कार्यक्रममा प्रमाणपत्र आवासीय प्रकृतिको हो ।
स्वास्थ्य सेवाको क्षेत्रमा फिजियोथेरापी एउटा उदीयमान क्षेत्र हो । विकसित देशहरू, विकासशील देशहरू र कम विकसित देशहरूमा धेरै मानिसहरूले विभिन्न स्वास्थ्य अवस्थाहरूको उपचार र पुनस्र्थापनामा फिजियोथेरापीको व्यापक प्रयोगको लागि जोड दिएका छन् ।
यस क्षेत्रले समाज र समुदायलाई उनीहरूको फिटनेस, उपचार र पुनस्र्थापनामा मद्दत गर्दै आएको छ र यसले सार्वजनिक र निजी दुवै क्षेत्रमा रोजगारीका अवसरहरू सिर्जना गर्नुका साथै स्वरोजगारका अवसरहरू पनि सृजना गर्दै आएको छ ।
डिप्लोमा इन फिजियोथेरापी कार्यक्रमको उद्देश्य फिजियोथेरापीको क्षेत्रसँग सम्बन्धित ज्ञान र सीपले सुसज्जित मध्यमस्तरका जनशक्ति उत्पादन गरी देशमा त्यस्ता जनशक्तिको माग पूरा गर्न र नेपालको गरिबी निवारणको राष्ट्रिय प्रवाहमा योगदान पु¥याउनु हो ।
लक्ष्य
क्लिनिकल र सामुदायिक सेटिङहरू र साथमा फिजियोथेरापी अभ्यासको लागि विद्यार्थीहरूलाई तयार गर्न
देश र अन्यत्र कमजोर समूहहरू सहित विविध जनसंख्या।
उद्देश्य
विभिन्न मानव स्वास्थ्य अवस्थाहरूमा फिजियोथेरापी (उपचारात्मक व्यायाम, इलेक्ट्रोथेरापी, हाइड्रोथेरापी र चिकित्सीय मसाज) को ज्ञान र सीपहरू लागू गर्न ।
फिजियोथेरापी पेशाको मान र नैतिकता अभ्यास गर्न ।
व्यावसायिक क्षमता, आत्मजागरूकता, निष्ठा, व्यक्तिको सम्मान, र नैतिक र सामाजिक जिम्मेवारीहरू प्रदर्शन गर्न।
फिजियो थेरापिस्टर वरिष्ठहरूलाई उपचाररपुनर्वास प्रक्रियामा सहयोग गर्ने ।
समुदाय र क्लिनिकल सेटिङहरूमा पुनर्वासको ज्ञान र सीपहरू लागू गर्न।
सरसफाइ, सरसफाइ र प्राथमिक उपचारको ज्ञान र सीपलाई खाँचोमा परेकाहरूलाई लागू गर्ने।
राज्यको संगठनात्मक संरचना, कार्य र विभिन्न स्वास्थ्य सेटिङहरूमा उनीहरूको ज्ञानको उपयोग गर्न।
हेल्थ असिस्टेन्ट (एच.ए)
सर्टिफिकेट इन जनरल मेडिसिन वा स्वास्थ्य सहायक कार्यक्रम भनेको सिटिइभीटिसँग सम्बद्ध ३ वर्षको कार्यक्रम हो जसको उद्देश्य ग्रामीण समुदायलाई स्वास्थ्य सेवामा सहयोग गर्न सक्ने मध्यम स्तरका स्वास्थ्यकर्मीहरू उपलब्ध गराउने हो।
पहिलो वर्ष सामान्य आधारभूत विज्ञानमा केन्द्रित छ भने दोस्रो र तेस्रो वर्ष विशुद्ध रूपमा लागू विज्ञान हो। त्यहाँ जनरल मेडिसिनका विद्यार्थीहरूको लागि फिल्ड एक्सपोजर अस्पताल र आपतकालीन एक्सपोजर छन्। जनरल मेडिसिन पास गरेपछि कुनै पनि अस्पताल नर्सिङ होम र सरकारी तथा गैर सरकारी क्षेत्रका स्वास्थ्य संस्थाहरूमा स्वतन्त्र रूपमा काम गर्न सकिन्छ।
रोजगारीका सम्भावनाहरू
जेनरल मेडिसिन कोर्स पूरा गरेकाहरू बैचलर इन पब्लिक हेल्थ (बीपीएच) र अन्य विषयहरूको प्रवेश परीक्षामा बस्न योग्य हुन सक्छन्, तर एमबीबीएस प्रवेशका लागि योग्य हुन उच्च माध्यमिक शिक्षा बोर्ड (एचएसईबी) द्वारा संचालित विज्ञानको कमी पाठ्यक्रम पूरा गर्न आवश्यक छ।
पाठ्यक्रम पूरा गरेपछि, व्यक्तिहरू नेपाल स्वास्थ्य व्यावसायिक परिषद् मा दर्ताका लागि योग्य उम्मेदवार बन्नेछन् उनीहरूलाई अस्पताल, नर्सिङ होम, र सरकारी तथा गैर सरकारी स्वास्थ्य संस्थाहरूमा काम गर्न अनुमति दिन्छ।