दुई जिल्लाका चार पालिकाको बिपद व्यवस्थापन योजना बन्दै

कपिलवस्तु, १२ साउन । कपिलवस्तु र रूपन्देही जिल्लाको चार पालिकाको स्थानीय बिपद व्यवस्थापन तथा जलवायु उत्थानशिलता योजना (एलडिसिआरपी) निर्माणको क्रम अन्तिम चरणमा पुगेको छ । कपिलवस्तु जिल्लाको मायादेवी गाउँपालिका र शुद्धोधन गाउँपालिकाले बिपद व्यवस्थापन योजना २०८१ लाई अनुमोदन समेत गरेका छन् ।

ईलामिक रिलिफ नेपालको सहयोगमा लुम्बिनी एकीकृत बिकास संस्था (लिडो नेपाल) ले सञ्चालन गर्दै आएको न्यून आय भएका र संकटासन्न समुदायको उत्थानशिलता अभिबृद्धि परियोजना (पिआरभिसी) को सहयोगमा सो योजना निर्माण कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको हो । आगामी आर्थिक बर्ष २०८२/८३ पालिकाको निती तथा कार्यक्रममा समेटेर लैजाने गरि योजनाको दुई पालिकाले अनुमोदन गरेका हुन । त्यसैगरि रूपन्देहीको लुम्बिनी साँस्कृतिक नगरपालिका र समरीमाई गाउँपालिकामा समेत योजना अनुमोदन कार्य प्रक्रिया अघि बढेको जनाइएको छ ।

योजना निर्माणका लागि हाल सम्म पूर्व तयारी चरण, जोखिम पाश्वचित्र निर्माण र योजना निर्माणको कार्य पुरा भएका छन् । दुई पालिकामा योजना अनुमोदन गरि स्विकृतीको प्रक्रियामा गएका छन् भने दुई पालिकामा अनुमोदन प्रक्रिया बाँकी रहेको परामर्शदाता बिनोद शर्माले जानकारी दिए । सो पश्चात योजना कार्यान्वयन र अनुगमन, मूल्याङ्कन तथा पुनरावलोकन कार्य बाँकी रहने उनले बताए । सम्बन्धित पालिकामा बिपद् तथा जलवायुजन्य जोखिमबाट उत्पन्न हुने मृत्युदर, प्रभावितहरूको संख्या, भौतिक सम्पत्ति तथा जिविकोपार्जनमा पर्न सक्ने क्षति कम गर्दै बिकास प्रक्रियामा बिपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा जलवायु अनुकुलनका कार्यक्रमहरूलाई मुलप्रवाहीकरण गरि संकटासन्नता घटाउँदै उत्थानशिल समुदाय, वडा र पालिका निर्माण गर्नु योजनाको मुख्य लक्ष्य रहेको जनाईएको छ ।

बिपद् व्यवस्थापनको सवाललाई योजनाबद्ध तरिकाले सञ्चालन गर्ने, जलवायु परिर्वतन अनुकुलन कार्यक्रममा स्थानिय सहभागिता बढाउने, ति बिषयलाई स्थानीय बिकास प्रक्रियाको मुल प्रवाहीकरणमा ल्याउने, बिपद् र जलवायु परिर्वतनको जोखिम न्यूनीकरण, पूर्व तयारी र प्रतिकार्यलाई प्राथमिकताका कार्यक्रममा राख्ने निर्माण हुन थालेको योजनाको उद्देश्य रहेको छ । सो का लागि पालिकाहरूले एकीकृत कार्ययोजना समेत तय गरेर अगाडि बढ्ने जनाईएको छ । तयार पारिएको योजनाको खाकामा पालिकाका जनप्रतिनिधि, कर्मचारी सहितका सरोकारवालाले समूह कार्य गरि आवश्यक सुझाव सहित अनुमोदन गरेका हुन ।

स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ को परिच्छेद ३ को (न) मा बिपद व्यवस्थापन सम्बन्धि स्थानीय तहको काम काम, कर्तव्य र अधिकार सम्बन्धि पूर्व तयारी र प्रतिकार्यका १२ वटा कार्य उल्लेख गरिएको छ । सोही व्यवस्थाका आधारमा निर्माण गरिन थालिएको योजनामा चार वटा खण्ड छन । जसको पहिलो खण्डमा परिचय, दोस्रोमा जोखिम मूल्याङ्कन, तेस्रोमा एकिकृत लक्ष्य तथा उद्देश्य, रणनीति, कार्यनीति र कार्ययोजना समेटीएको छ । त्यसै गरि चौथो खण्डमा योजना कार्यान्वयन, अनुगमन, मूल्याङ्कन, समिक्षा र संसोधन समेटिएको छ । योजना अनुमोदन सँगै कार्यान्वयनका लागि नीतिगत व्यवस्था गर्न सम्बन्धित पालिकाहरू तत्पर रहनेमा आफूहरू आशावादी रहेको परामर्शदाता डाक्टर किरण चालिसेले बताए । उनले अनुमोदन प्रक्रियामा आएका सुझावलाई अन्तिम प्रतिवेदनमा समेटिने जानकारी दिए ।

शुद्धोधन गाउँपालिकामा आधिबेहेरी, बाढी, चटयाड्ड, बालीनालीको आगलागी जस्ता जोखिम रहेको गाउँपालिका अध्यक्ष कमलेशशरण चौधरीले बताए । उनले पालिकाले जोखिम व्यवस्थापनको पुर्व तयारीका लागि शसस्त्र प्रहरी र नेपाल प्रहरीलाई बिपद् व्यवस्थापनका आवश्यक सहयोग सामग्री पालिकाले उपलब्ध गराएको जानकारी दिए । बिपदको पूर्व तयारी आवश्यक रहेको स्पष्ट पार्दै अध्यक्ष चौधरीले योजनाको कार्यान्वयनका लागि तत्पर रहने बताए । निर्मित योजनाको कार्यान्वयनले जोखिम र बिपद न्यूनीकरण, पूर्व तयारी र प्रतिकार्यमा सहयोग मिल्ने लिडो नेपालका सचिव मोहरत प्रसाद कुर्मीको भनाई थियो । दुई जिल्लाका चार पालिकामा वडा तहको संकटासन्न क्षमता बिश्लेषण र समुदायको जलवायु उत्थानशिलता योजना तयार भएको पिआरभिसी कार्यक्रमका कार्यक्रम अधिकृत शरदचन्द्र केसीले जानकारी दिए ।

कपिलवस्तुमा समुदायका २४ योजना पारित भई दुवै पालिकाले योजना अनुमोदन गरेको र रूपन्देहीमा समुदायका ३६ योजना पारित भई पालिकाले अनुमोदन गर्ने प्रक्रियामा रहेको केसीले स्पष्ट पारे ।